علامت شاخص شقاق مقعد، درد شديد و خونريزي، موقع اجابت مزاج است. خونريزي معمولاً روشن بوده و بصورت رگه اي روي مدفوع ديده ميشود. گاهي بيمار تا ساعتها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج مي برد. در معاينه فيزيكي، با كنار زدن دو طرف باسن ممكن است، شقاق ديده شود اما اگر ديده نشد، دليل عدم وجود اين بيماري نمي باشد. معمولاً درد بيمار، آنقدر شديد است كه امكان معاينه انگشتي ركتوم و يا ركتوسكوپي وجود ندارد. در صورتيكه شكي در مورد تشخيص وجود دارد و يا احتمال بيماريهاي ديگر مانند آبسه پري آنال وجود دارد بهتر است بيمار زير بيهوشي معاينه شود.
شقاق حاد خود را بصورت يك زخم خطي نشان مي دهد. اما شقاق مزمن زخم وسيعتري است كه لبه هاي برجسته دارد و فيبرهاي سفيد عضله اسفنكتر داخلي در كف آن ديده ميشود. اغلب در سمت خارجي اين زخم يك منگوله پوستي( Skin tag) و در سمت داخلي آن يك پاپيلاي مقعدي هيپرتروفيه( sentinel pile) يا زائده نگهبان ديده ميشود.
علامت شاخص شقاق مقعد، درد شديد و خونريزي، موقع اجابت مزاج است. خونريزي معمولاً روشن بوده و بصورت رگه اي روي مدفوع ديده ميشود. گاهي بيمار تا ساعتها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج مي برد. در معاينه فيزيكي، با كنار زدن دو طرف باسن ممكن است، شقاق ديده شود اما اگر ديده نشد، دليل عدم وجود اين بيماري نمي باشد. معمولاً درد بيمار، آنقدر شديد است كه امكان معاينه انگشتي ركتوم و يا ركتوسكوپي وجود ندارد. در صورتيكه شكي در مورد تشخيص وجود دارد و يا احتمال بيماريهاي ديگر مانند آبسه پري آنال وجود دارد بهتر است بيمار زير بيهوشي معاينه شود.
شقاق حاد خود را بصورت يك زخم خطي نشان مي دهد. اما شقاق مزمن زخم وسيعتري است كه لبه هاي برجسته دارد و فيبرهاي سفيد عضله اسفنكتر داخلي در كف آن ديده ميشود. اغلب در سمت خارجي اين زخم يك منگوله پوستي( Skin tag) و در سمت داخلي آن يك پاپيلاي مقعدي هيپرتروفيه( sentinel pile) يا زائده نگهبان ديده ميشود.
جهت درمان بايد سيكل درد، اسپاسم و ايسكمي شكسته شود. اولين قدم درماني تجويز ملين هايي است كه مدفوع را حجيم و شل مي كنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصيه مي كنيم. در اين مرحله تجويز پماد آنتي هموروئيد (حاوي مواد بيحس كننده ، كورتون و مواد نرم كننده مي باشد) و يا ژل ليدوكائين مي تواند كمك كننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنين درماني بهبود مي يابند. در صورتيكه پاسخ درماني كافي گرفته نشد، و يا شقاق از نوع مزمن بود، مي توان از داروهاي ديگري استفاده كرد.
نيتروگليسيرين با همان مكانيسمي كه عضلات صاف عروق كرونر را شل مي كند مي تواند عضله اسفنكتر داخلي را هم شل كرده و از اسپاسم خارج كند. پماد %0.2 (دو دهم درصد) آن براي درمان شقاق استفاده ميشود و معتقدند يك اسفنكتروتومي شيميايي موقت ايجاد مي كند علاوه بر آن خونرساني آنودرم را نيز افزايش مي دهد. از معايب آن ايجاد سر درد است و بهتر است در حالت خوابيده استفاده شود. در ايران گاهي به اشتباه به بيمار پماد%2 (دو درصد) داده ميشود كه سردرد بسيار شديدي ايجاد ميكند. پماد ايزوسوربايد و يا ديلتيازم موضعي و خوراكي نيز مي توانند با مكانيسم مشابه به بهبود شقاق كمك كنند و سر درد هم ايجاد نمي كنند. درمان دارويي شقاق مزمن در حدود 60% موارد موثر است.
تزريق موضعي سم بوتولينيوم(بوتاكس) نيز با فلج موقت عضلات اسفنكتر داخلي, يك نوع اسفنكتروتومي شيميايي موقت ايجاد مي كند كه مي تواند باعث بهبودي شقاق شود. اما در دراز مدت تا 41% احتمال عود وجود دارد.
در مورد نقش ليزر در درمان فيشر آنال, تبليغات, بيش از واقعيت است و در محافل و مقالات علمي جايگاه قابل توجهي براي آن قائل نيستند. در صورت عدم پاسخ به درمان داروئي, بعترين درمان, جراحي است, مشروط برآنكه توسط يك جراح كارآزموده انجام شود.
درمان جراحي در موارديكه درمان دارويي فايده اي نداشته و يا خوب شده و مجدداً عود كرده توصيه ميشود. بهترين درمان جراحي اسفنكترو تومي لترال است. قبلاً از ديلاتاسيون تدريجي آنوس زير بيهوشي استفاده مي شد كه تا 40% با عود همراه بود. در اسفنكتروتومي لترال حدود 30% فيبرهاي عضله اسفنكتر داخلي در سمت راست يا چپ آنوس قطع ميشوند. بيش از 95% بيماراني كه اسفنكتروتومي ميشوند, با اين درمان با اين درمان بهبود مي يابند و ميزان عود آن كمتر از 10% مي باشد. با اين عمل احتمال بي اختياري نسبت به دفع گاز وجود دارد و ميزان اين عارضه بين 5 تا 15% گزارش شده است.اسفنكتروتومي لترال به دو روش باز وبسته انجام ميشود. روش بسته بر اساس مقالات با عوارض كمتري همراه ميباشد.